Anayasa Mahkemesi’nin Hasan Akboğa Başvurusu kararına konu olayda (B. No: 2016/10380, 27.03.2019 T., Karar için bkz. 3.05.2019 Tarihli ve 30763 Sayılı Resmi Gazete) başvurucunun evinde terör örgütüne üye olma suçlamasıyla, Cumhuriyet savcısının yazılı emriyle arama yapılmıştır.
Soruşturma sonucunda şüpheli başvurucu hakkında kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmiştir. Başvurucu arama kararının hukuka aykırı olduğu, bu nedenle özel hayata saygı hakkının ihlal edildiği iddiasıyla doğrudan Anayasa Mahkemesi’ne başvurmuştur.
Anayasa Mahkemesi, hakkın ihlal edilip edilmediğini incelemeden önce CMK m. 141 yolunun tüketilmesi gereken bir kanun yolu olup olmadığını değerlendirmiştir. Başka bir deyiş başvurucunun Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulunmadan önce uğradığını iddia ettiği zararın karşılanması için Devlet aleyhine tazminat davası açmasının gerekip gerekmediğini sorgulamıştır.
Bilindiği üzere CMK m. 141/1-(i)’de “hakkındaki arama kararı ölçüsüz bir şekilde gerçekleştirilen” kişilerin devlet aleyhine tazminat davası açarak uğradığı zararını isteyebileceği düzenlenmiştir. Anayasa Mahkemesi anılan hükümde arama kararının yalnızca “ölçüsüz uygulanması” durumunda bir tazminat imkanı sunulduğunu ifade etmiştir. Mahkemeye göre “arama kararının hukuka aykırı” olduğu iddiasıyla CMK m. 141/1-(i) gereğince tazminat istenebilmesi mümkün değildir. Nitekim Yargıtay 12. Ceza Dairesi de 2015/12475 E., 2016/13470 K., 19.12.2019 T.’li kararında tazminat yolunun yalnızca “ölçüsüz uygulanan arama kararları” bakımından söz konusu olduğunu belirtmiştir.
Bu nedenle Anayasa Mahkemesi’ne göre arama kararının hukuka aykırı olduğu, bu nedenle özel hayata saygı hakkının ihlal edildiği iddiasıyla bireysel başvuruda bulunabilmek için CMK m. 141 yolunu tüketmek gerekmez, başka bir deyişle Devlet aleyhine tazminat davası açmaya ihtiyaç bulunmaz. Doğrudan Anayasal Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulunabilir. Nitekim somut başvuruda da Mahkemece başvuru esas bakımından incelenmiş ancak hak ihlali olmadığına karar verilmiştir.
