İptali Talep Edilen Hüküm
Bilindiği üzere 27.12.2018 tarihli ve 7159 sayılı “Karayolları Trafik Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunu’nun 10. maddesi ile 30.11.2017 tarihli ve 7062 sayılı “Yüksek Seçim Kurulunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun”un geçici 1. maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesi şu şekilde değiştirilmiştir: “Kurul üyelerinden; 2019 yılında görevi sona ereceklerin yerine 2020 yılı Ocak ayında, 2022 yılında görevi sona ereceklerin yerine ise 2023 yılı Ocak ayında yenileme seçimi yapılır.”
İptal Talebinin Gerekçesi
Anayasa’nın 67. maddesinin son fıkrasında “Seçim kanunlarında yapılan değişiklikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmaz.” şeklinde hükme yer verilmiştir.
Bir kısım TBMM üyeleri kanuni görev süreleri biten mevcut Yüksek Seçim Kurulu (YSK) üyelerinin görev süresinin bir yıl uzatılmasına ve 2019 yılı mart ayında yapılacak yerel seçimlerin yönetim ve denetiminde görev almalarına imkan sağlayan kuralın bir seçim hükmü olması dolayısıyla Anayasa’nın 67. maddesinde yer alan seçim kanunlarında yapılan değişikliklerin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmayacağına ilişkin hükme aykırı olduğunu bu nedenle iptal edilmesi gerektiğini ileri sürmüşlerdir.
Yine herhangi bir kamu yararı gözetmeyen ve objektif hiçbir nedene dayanmayan düzenlemenin YSK’nın tarafsızlığını ve bağımsızlığını zedeleyici nitelik taşıdığı, seçimlerin dürüstlük içinde yapılmasını güvence altına alan bağımsız yargı denetimini ortadan kaldırdığı, bu nedenle 67. Madeninin yanı sıra Anayasa’nın “Seçimlerin genel yönetimi ve denetimi” kenar başlıklı 79. ve “Mahkemelerin bağımsızlığı” kenar başlıklı 138. maddesine aykırı olduğu da iddia edilmiştir.
Anayasa Mahkemesi’nin Değerlendirmesi
Anayasa Mahkemesi’nin 2019/14 E., 2019/16 K., 14.03.2019 T.’li kararında öncelikle iptali talep edilen kuralın bir “seçim kanunu hükmü” olup olmadığı değerlendirilmiştir. Yüksek Mahkeme anılan kararında “Buna göre anayasa koyucunun Meclis çoğunluğunu elinde bulunduran parti veya partilerin seçime bir yıl kala seçim sürecinde kendi lehlerine veya diğer parti ya da adayların aleyhine sonuç doğuracak biçimde değişiklikler yapılmasını öngören yasal düzenlemeleri Anayasa’nın 67. maddesinin yedinci fıkrası bağlamında seçim kanunu olarak niteliği anlaşılmaktadır.” demek suretiyle seçim kanunundan ne anlaşılması gerektiğini açıklamıştır (§ 12).
Anayasa Mahkemesi, bu nedenle, bir hükmün seçim kanunu olarak nitelendirilip nitelendirilmeyeceğinin belirlenmesi sırasında kuralın muhtevasına bakılması gerektiğini, yalnızca kanunun adında geçen seçim, seçmen, siyasi parti gibi ibarelerden hareketle niteleme yapılmamasını ifade etmiştir.
Sonrasında Mahkeme iptali talep edilen kuralın bir seçim kanunu hükmü olmadığının açık olduğu, zira anılan kural ile YSK üyelerinin mesleki teminatları ile görev yerleri ve yetkilerinde herhangi bir değişiklik yapılmadığı, kuralın YSK üyelerinin görev sürelerini uzatmaktan ibaret olduğu, bu haliyle kuralın seçim sonucu ve süreci üzerinde etki yaratma, dolayısıyla seçmen iradesinin anayasal ilkelere uygun olarak seçim sonucuna yansımasını etkileme ya da seçime katılanların bir kısmına avantaj veya dezavantaj oluşturma gibi bir fonksiyonunun olmadığı, bu nedenle Anayasa m. 67’ye aykırı olmadığı sonucuna varmıştır.
